Vefatının 63. Yılında Kazım Karabekir Paşamızı Rahmetle Anıyoruz…
08 Şubat 2011
4 Şubat tarihinde Kazım Karabekir Paşanın vefatının 63. yılı vesilesi ile Beyoğlu Atilla İlhan Kültür Merkezinde İstanbul Azerbaycan Kültür Evi Derneğini tarafından anma gecesi düzenlendi. Dernek Başkanı Erol Göllü’nün açış konuşmasını müteakip Besam Başkanı Mehmet Nuri Kaynar, Atilla İlhan Kültür Merkezi Genel Sanat Yönetmeni Hayati Asılyazıcı ve Kazım Karabekir Paşa'nın kızları Timsal Karabekir ile Hayat Karabekir Paşamızın yapmış olduğu hizmetlerin anlatıldığı konuşmaların ardından Azeraycan Kültür Bakanlığı tarafından finanse edilen ve Yapımcılığını Alname Film Direktörü Tahir Aliyev’in yaptığı Kazım Karabekir Paşanın kahramanlıklarını anlatan “Doğu’nun Fatihi” adlı 40 dakikalık belgesel film izlenildi.
"Doğunun Fatihi" Belgesel filminde; adı tarihe altın harflerle yazılan Kazım Karabekir Paşa’nın; Doğu Anadolu, Azerbaycan ve Nahcivan Bölgelerini Ermenilerin soykırım ve katliamından kurtararak yapmış olduğu önemli hizmetlerini izledik.
Gecenin sonunda Kazım Karabekir Paşanın yazıp beslediği “Cihan Yıkılsa, Türk Yılmaz” marşı Paşamızın Kızı Timsal Hanımın koro şefliğinde Azeri dostlarımızla birlikte büyük çoşku ile söylendi.
Kazım Karabekir Paşa; 19 Mayıs 1919'da Samsun'a çıkan Mustafa Kemal Paşa ve silah arkadaşları arasında yer almış. Başlatılan Milli Mücadele’den rahatsız olan İstanbul Hükümeti, İngilizlerin de baskıları sonucu Mustafa Kemal Paşayı görevden geri çekmiş ve bu emre şiddetle karşı çıkan Mustafa Kemal için 9 Temmuz 1919 da azil ve tevkif emri verilmiş. Ve iş içinde İstanbul Hükümeti Doğu Cephesi Komutanı Kâzım Karabekir Paşa'yı görevlendirmiştir. Bu görevlendirme ile Türk Ulusun geleceğini etkileyen Milli Mücadele açısından çok önemli bir olay yaşanmıştır:
Mustafa Kemal Paşa tutuklanmayı beklediği sırada Kazım Karabekir Paşa odaya girer, asker selamı ile Mustafa Kemal Paşa'yı saygıyla selamlar ve şunları söyler:
“Kumandamda bulunan zabitan ve efradın hürmet ve tanzimlerini arza geldim. Siz bundan evvel olduğu gibi bundan böyle de muhterem Kumandanımsınız. Kolordu komutanına mahsus araba ile maiyetinize bir takım süvari getirdim. Hepimiz emrinizdeyiz.”
Mustafa Kemal, Kazım Karabekir'in boynuna sarılarak bu eski arkadaşını birkaç kez öper. Kurtuluşun yıldızı o gün Erzurum'daki tarihi konakta parlamıştır. Bu olaydan sonra da Kâzım Karabekir ile Mustafa Kemal arasındaki ilişkiler kurtuluş savaşı boyunca düzenli olarak devam etmiştir. 10 Temmuz 1919 da toplanan Erzurum Kongresi'nin Türk Milli Mücadelesi'ndeki yeri ve önemi çok büyük olmuştur. Bu kongrenin Temsil Heyeti'ne seçilen Karabekir, Sivas Kongresi çalışmalarını da yakından takip etmiş ve kongrenin aldığı kararları desteklemiştir.
Milli Mücadele hareketi boyunca Edirne Milletvekili ve Doğu Cephesi Komutanı olarak görev yapmıştır. 1920'de Ermenilerce işgal edilen doğu illerini geri aldıktan sonra 31 Ekim 1920'de Ferikliğe (Korgeneralliğe) yükseltildi. 2 Aralık 1920'de Ermenilerle Gümrü anlaşmasını imzaladı. Rus ve Kafkasya Hükümetleri ile yapılan Kars Antlaşmasına ait görüşmeleri Ankara Hükümeti Murahhas Heyeti Başkanı olarak başarıyla sonuçlandırmış.
Doğudaki başarının ardından Batı Anadolu'daki orduya destek sağlamak için, doğudaki ordunun askeri güç ve mühimmatının büyük kısmını batıya sevk etmiş.
Askeri başarılarını birçok cephelerde sürdüren Kazım Karabekir Paşa 1. Dünya Savaşı ve sonrasında doğuda bulunduğu sürece askeri ve siyasi alandaki çalışmaların yanı sıra eğitim alanında da çok büyük hizmetler yapmış. Ermenilerce katledilen ailelerin yetim yavrularına gerçek bir baba olmuş 4000 Erkek 2000 Kız evladı sefaletten kurtarmış ve vatana faydalı meslek sahibi bireyler haline getirmiş. Çocukların eğitiminin yanı sıra halkın eğitimi ile de uğraşmış. Erzurum ve Sarıkamış'ta okullar kurmuştur.
21 Kasım 1923'de "Milli Mücadelemizde Siyasi ve Savaş Yararlılığı" görülenlere verilen yeşil ve kırmızı şeritli İstiklal Madalyası ile ödüllendirilmiş ve Zafer'den sonra 1. Ordu Müfettişliğine tayin edilmiş, Meclisin 2. devresinde İstanbul Milletvekili olarak yer almıştır. 1924 yılında, Rauf Orbay, Ali Fuat Cebesoy, Refet Bele, Cafer Tayyar Eğilmez ve arkadaşları ile Cumhuriyet Devrinin ilk muhalefet partisi Terakki Perver (İlerici) Cumhuriyet Fırkasını kurmuşlar ve Kazım Karabekir Paşa da Partinin başkanlığına seçilmiştir. Ancak adı geçen parti bir süre sonra kapatılmıştır.
Kâzım Karabekir Paşa, ertesi yıl 22 Haziran 1926'da İzmir suikastında rolü olduğu ileri sürülerek Ankara'da tutuklanıp İzmir'e götürülmüş. Suikastı araştırmak amacıyla kurulan İstiklâl Mahkemesi'nde idamla yargılanmış. Fakat 23 Temmuz'da söz konusu olayla bir ilgisi olmadığı anlaşılarak, mahkeme üyelerinin oy birliği ile beraat etmiştir.
1927'de emekli edilen Kazım Karabekir 1938 yılına kadar Erenköy'deki bugün müze olan köşkünde inzivaya çekilmiştir. Yakın tarihimize ışık tutan “Birinci Cihan Savaşı”, “İstiklal Harbimiz”, “İzmir Suikastı”, “Çocuklara Ögütler”, “Hayatım”, “İttihat ve Terakki Cemiyeti 1896-1909”, “Ermeni Dosyası”, “İngiltere, İtalya ve Habeş Harbi”, “Çocuk, Davamız”, “İstiklal Harbinin Esasları”, “Sanayi Projelerimiz”, “İktisat Esaslarımız”, İstiklal Harbimizde İttihad Terakki ve Enver Paşa”, “İtalya ve Habeş”, “Sarıkamış-Kars ve Ötesi”, “Erzincan ve Erzurum’un Kurtuluşu” eserlerini bu dönemde kaleme almıştır. Ayrıca Kazım Karabekir Paşa birçok müzik eserlerin söz ve bestelerini yapmıştır.
1938 yılı sonunda İstanbul Milletvekilliğine yeniden seçilerek, 6., 7. ve 8. dönemlerde TBMM görev yapmış. 5 Ağustos 1946 tarihinde TBMM Başkanlığına seçilmiş ve 26 Ocak 1948'de bu görevdeyken vefat etmiştir.
Bu vesile ile Kurtuluş Savaşımızın kazanılmasında büyük hizmetleri bulunan başta Mustafa Kemal Atatürk olmak üzere Fevzi Çakmak, Kazım Karabekir, Ali Fuat Cebesoy, İsmet İnönü, Refet Bele, Kazım Özalp, Halit Karsıalan, Ali İhsan Sabis, Nurettin Sakallı, Yakup Şevki Subaşı, Fahrettin Altay, İzzet Çalışlar, Ali Hikmet Ayerdem, Ş. Naili Gökberk Paşaları ve silah arkadaşlarını rahmetle anar, ruhları şad olsun…
Bilgin AKBAL/ Elektrik Yük.Müh.