Hangisi Daha Ucuz ?
Ülkemizde son yıllarda artan ve hepimizi derin bir hüzne boğan ölümlü iş kazaları herkesin malumudur. Ülkemizde son bir yılda iş kazaları sonucu 214 bin 101 çalışan yaralandı, 1570 çalışan ise hayatını kaybetti. Meslek hastalıklarında ise kontrol eksikliklerinden dolayı tam sayı verilemiyor. Peki, İş Kazası ve Meslek Hastalığı nedir? İş kazasının nedenleri nelerdir? Neden bizim için önemlidir?Kısaca bunlara bir değinelim.
İş Kazası, 5510 Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunun hükümlerine göre;
Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada,
İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle sigortalı kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş nedeniyle,
İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle sigortalı kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş nedeniyle,
Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda,
Emziren kadın sigortalının, iş mevzuatı gereğince çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda,
Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında, meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen özre uğratan olaydır
Meslek hastalığı, 5510 sayılı Kanunun 14. Maddesine göre; Sigortalının çalıştığı veya yaptığı işin niteliğinden dolayı tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, bedensel veya ruhsal özürlülük halleridir.
Emziren kadın sigortalının, iş mevzuatı gereğince çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda,
Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında, meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen özre uğratan olaydır
Meslek hastalığı, 5510 sayılı Kanunun 14. Maddesine göre; Sigortalının çalıştığı veya yaptığı işin niteliğinden dolayı tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, bedensel veya ruhsal özürlülük halleridir.
İş Kazalarının Nedenleri , %88’i Tehlikeli Hareketler,%10’u tehlikeli durumlar,%2’si kaçınılmaz nedenler olarak sınıflandırılır.
Tehlikeli Hareketler: Makinelerin çalıştırılmasında, Sistemi emniyete alırken hatalı davranışlar, Kişisel koruyucuların, güvenlik sistemlerinin ve makine koruyucularının yanlış kullanımı, Tehlikeli boyutta hızlı çalışma, Cihazları Tehlikeli Kullanma veya emniyetsiz cihaz kullanma, Tehlikeli yerlerde tehlikeli biçimde durma.
Tehlikeli Durumlar: Güvenlik sistemleri ve makine koruyucularındaki olumsuzluklar, Yapısal bozukluklar ve kullanılan materyalin özellikleri, İşin yapımından doğan tehlikeler, Depolama, düzenleme ve istifleme, Kötü ve olumsuz çevre koşulları,
Kaçınılmaz Nedenler: Mesleki ve teknik olarak engel olamadığımız nedenlerdir.
Tehlikeli Durumlar: Güvenlik sistemleri ve makine koruyucularındaki olumsuzluklar, Yapısal bozukluklar ve kullanılan materyalin özellikleri, İşin yapımından doğan tehlikeler, Depolama, düzenleme ve istifleme, Kötü ve olumsuz çevre koşulları,
Kaçınılmaz Nedenler: Mesleki ve teknik olarak engel olamadığımız nedenlerdir.
İş kazaları kader midir? Aslını soracak olursanız değildir, yukarıdaki nedenleri göz önünde bulundurduğumuzda %98’ i gerekli önlemler alınarak bertaraf edilebiliyor. İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerininse görevi tam bu sırada başlıyor. Devlet, işveren, çalışan, iş güvenliği uzmanı, iş yeri hekiminin koordinasyonu sistemli çalıştığında, kanunlara ve yönetmeliklere uyulduğunda kısacası herkes üstüne düşen sorumluluğu yerine getirince öldüren, sakat bırakan, meslek hastalığı veya iş kazası sorunu kalmıyor.
İş kazaları sadece kişisel yaralanmalara ve ölümlere neden olmuyor aynı zamanda ülke ekonomisi içinde çok ciddi bir maddi ve manevi kayıp oluşturuyor. İş kazalarının zararları görünen ve görünmeyen olarak ikiye ayrılır. Görünmeyen zararların maliyeti görünen zararlarının maliyetinin dört katı kadardır. Ülkemizde iş kazaları sonucu oluşan zararların maliyeti maalesef yıllık eğitim bütçemizle eşdeğerdir. Şimdi gelin bu zararlar nelermiş bir bakalım.
İş kazaları sadece kişisel yaralanmalara ve ölümlere neden olmuyor aynı zamanda ülke ekonomisi içinde çok ciddi bir maddi ve manevi kayıp oluşturuyor. İş kazalarının zararları görünen ve görünmeyen olarak ikiye ayrılır. Görünmeyen zararların maliyeti görünen zararlarının maliyetinin dört katı kadardır. Ülkemizde iş kazaları sonucu oluşan zararların maliyeti maalesef yıllık eğitim bütçemizle eşdeğerdir. Şimdi gelin bu zararlar nelermiş bir bakalım.
Görünen (doğrudan)zararlar
Makine ve teçhizat hasarları
İlk yardım, doktor, ilaç ve tedavi gibi tıbbi masraflar
Tazminat ödemeleri
Mahkeme giderleri
Makine ve teçhizat hasarları
İlk yardım, doktor, ilaç ve tedavi gibi tıbbi masraflar
Tazminat ödemeleri
Mahkeme giderleri
Görünmeyen (dolaylı )zararları
İş gücü kayıpları
İş günü kayıpları
Üretim kayıpları
İşlerin ya da siparişlerin gereken sürede yetiştirilememesi nedeniyle doğan kayıplar
İtibar ve prestij kayıpları
İş gücü kayıpları
İş günü kayıpları
Üretim kayıpları
İşlerin ya da siparişlerin gereken sürede yetiştirilememesi nedeniyle doğan kayıplar
İtibar ve prestij kayıpları
Görünmeyen zararların içinde olmayan ama bence olması gereken iş kazası sonucu hayatını kaybeden ve sakat kalan vatandaşlarımızın çocuklarının yaşadığı psikolojik, sosyolojik, ekonomik zararlarını da eklediğimizde maliyet aslında çok daha yüksek…
Yarım kalan hayatlara, tamamlanmamış hayallere, yetim kalan çocuklara ödenecek bir tazminat yoktur. İş sağlığı ve güvenliği bu yüzden çok önemlidir. İlk önce kendi sağlımız için sevdiklerimiz için ve ülkemiz için iş güvenliği kurallarına uymalı, uymayanlarda uyarılmalıdır. Önlemler için ödenecek ücret, iş kazası veya meslek hastalığı sonrası ödenecek tazminatlardan çok daha ucuzdur
Sağlıklı çalışma ortamlarınız olması dileğiyle…
Sağlıklı çalışma ortamlarınız olması dileğiyle…
Eğitimci- Yazar: Handan GÜNDÜZ
Mart 2015