Enerji Verimliği Üzerine Yapılan Çalışmalar
06 Ağustos 2010
1970 deki petrol krizi ile gelişmiş birçok ülke, enerjinin verimli kullanılması konusunda önemli çalışmalar yaparak büyük tasarruflar sağlamışlardır. Gelmiş oldukları nokta; bir birim iş için ülkemizde 4 birim enerji harcanırken, Japonya’da bu oran 1 birim enerjidir.
Gelecekte fosil yakıtların tükenecek olması, talebin hızlı yükselmesi nedeniyle enerji fiyatlarının artması, enerji girdisinde ithal bağımlılığın çok yüksek olması (Toplam ihracatımızın %40’ı enerji ithalatına gitmektedir) ve ekolojik dengenin bozulması ülkemiz için Enerji Verimliği zorunlu kılmaktadır.
Ekonomik büyümemiz, çevremizin korunması ve enerji güvenliğimiz için enerji kaynaklarımız çeşitlendirmemiz, yerli kaynaklarımızın etkin kullanımı ve enerji verimliğini artırmamız gerekmektedir.
Ülkemizde tüketilen enerjinin %40 sanayide, %31 binalarda, %19 ulaştırmada, %5 tarımda ve %5 de enerji dışı sektörlerde kullanılmaktadır. Elektrik enerjisininde %47 Sanayide, %49 binalarda, %1 ulaşım, %3 tarımda kullanılmaktadır.
Ülkemizde elektrik iletim hatlarında kayıp ve kaçağın %15 civarında olduğu belirtilmekte ve miktarda çok yüksek bir değerdir.
Binalarda bir metrekare başına tüketilen enerjinin İsviçre’de 50 kWh, Almanya’da 75 kWh olmasına karşın ülkemizde iklimin farklı olduğu illere göre bu değerler İzmir’de 150 kWh, İstanbul’da 290 kWh ve Erzurum’da da 450 kWh olduğu tespit edilmiştir.
2007 yılında enerji verimliliği kanunu kabul edildi. Konuyla ilgili olarak 2008-2009 yıllarında yönetmelikler hazırlanmış olup. Son olarak 2010 – 2023 Enerji Verimliği Strateji Belgesi hazırlanmış ve bu belge ile hedeflenen Kamu ve Sivil Toplum Kuruluşları arasında yakın iş birliği kurulması, koordinasyon ve değerlendirmelerde Enerji Tabii Kaynaklar Bakanlığına bağlı olarak çalışan Elektrik İşleri Etüt İdare Genel Müdürlüğü tarafından yapılacak. Strateji Belgesi dönemler halinde, sektörel analizlerin sonuçlarına göre stratejik amaçlar, hedefler ve tedbirler gözden geçirilecek, gerçekleşme oranları ve yeni eğilimler çerçevesinde kamuoyu ile paylaşılacaktır. Sonuçta 2023 yılına kadar enerjide %15’in üstünde bir tasarruf hedeflenmektedir.
Stratejik Amaçlar, Hedefler ve Eylemler
• Sanayi ve hizmetler sektöründe enerji yoğunluğunu ve enerji kayıplarını azaltmak
• Enerji verimliği yüksek ve yenilenebilir enerji kaynakları kullanan çevre dostu binaları yaygınlaştır.
• Enerji verimleri ürünlerin piyasa dönüşümünü sağlamak
• Elektrik üretim, iletim ve dağıtımında verimliği artırmak; enerji kayıplarını ve zararlı çevre emisyonlarını azaltmak
• Motorlu taşıtların birim fosil yakıt tüketimini azaltmak, kara yollarında toplu taşıma payını artırmak ve şehir içi ulaşımda gereksiz yakıt sarfiyatını önlemek
• Kamu kuruluşlarında enerjiyi etkin ve verimli kullanmak
• Kurumsal yapıları, kapasiteleri ve işbirliklerini güçlendirmek, ileri teknoloji kullanımını ve bilinçlendirme etkinliklerini artırmak; kamu dışında finansman ortamları oluşturmak
• Enerji verimliği yüksek ve yenilenebilir enerji kaynakları kullanan çevre dostu binaları yaygınlaştır.
• Enerji verimleri ürünlerin piyasa dönüşümünü sağlamak
• Elektrik üretim, iletim ve dağıtımında verimliği artırmak; enerji kayıplarını ve zararlı çevre emisyonlarını azaltmak
• Motorlu taşıtların birim fosil yakıt tüketimini azaltmak, kara yollarında toplu taşıma payını artırmak ve şehir içi ulaşımda gereksiz yakıt sarfiyatını önlemek
• Kamu kuruluşlarında enerjiyi etkin ve verimli kullanmak
• Kurumsal yapıları, kapasiteleri ve işbirliklerini güçlendirmek, ileri teknoloji kullanımını ve bilinçlendirme etkinliklerini artırmak; kamu dışında finansman ortamları oluşturmak
Bu hedeflerin yanı sıra Enerji Verimliği Danışmanlık firmalarının kurulması, Deneylerde kullanılacak ölçüm cihazları ve bu ölçüm cihazlarının kalibrasyonlarını yapacak laboratuarın niteliklerinin belirlenmesi ile Enerji Verimliliği Yöneticilerinin eğitimi çalışmaları da hızla yapılmaktadır.
Enerji verimliği alanında; sanayide %20-30, binalarda %30-50, ulaşımda %20-30 oranında iyileştirme potansiyeli hedeflenmektedir.
Sonuç olarak enerjinin etkin kullanılması, israfının önlenmesi, enerji maliyetlerinin ekonomi üzerindeki yükünün hafifletilmesi ve çevrenin korunması için enerji kaynaklarının ve enerjinin kullanımında verimliliğin artırılmasıdır.
Elektrikte sağlayacağız tasarrufla iletim hatlarındaki kayıp azalacak, trafo merkezleri daha az yüklenecek ve daha az enerji ihtiyacında dolayı uzunca bir süre yeni enerji santralları yapımına ihtiyaç duymayabiliriz. Dolayısıyla yurt dışına ödediğimiz paralar azalacaktır.
Önümüzde yazında kısmet olursa verimlilikle tasarrufla ilgili neler yapılabilineceklerimizi örnekle sizlerle paylaşacağım.
Bilgin AKBAL /Elektrik Yük. Müh.